Ενότητα 10: Μυστήρια - επιστημονική φαντασία
Στόχοι ενότητας
-
Περιγράφουμε ταξίδια στο μέλλον
-
Αφηγούμαστε φανταστικές ιστορίες
-
Περιγράφουμε ανεξήγητα φαινόμενα
-
Περιγράφουμε μυστηριώδη αντικείμενα
-
Χρησιμοποιούμε μελλοντικούς χρόνους
-
Αναγνωρίζουμε και χρησιμοποιούμε τις υποθετικές προτάσεις
Γλωσσάρι
Αστρολογία: Η μελέτη των άστρων / μαντική τέχνη που βασίζεται στην παρατήρηση των άστρων και των αστρικών επιδράσεων.
Αστρονομία: Η επιστήμη που μελετά τα ουράνια σώματα.
Γαλαξίας: Νεφελοειδής φωτεινή ζώνη στον ουρανό / (αστρον.) σύνολο εκατομμυρίων άστρων που αποτελούν ένα σύστημα.
Ηλιακό σύστημα: Συνήθως εννοείται ο Ήλιος με τους πλανήτες που περιστρέφονται γύρω από αυτόν (ακριβέστερα μαζί και με άλλα ουράνια σώματα, όπως κομήτες, αστεροειδείς κ.ά.).
Παράγραφος
Κάθε κείμενο αποτελείται από παραγράφους, οι οποίες είναι κομμάτια του κειμένου, σε καθένα από τα οποία αναπτύσσεται ένα διαφορετικό θέμα. Έχει διαφορετικό περιεχόμενο η καθεμιά, αλλά που σχετίζεται με το νόημα των υπόλοιπων παραγράφων του κειμένου. Όλες μαζί οι παράγραφοι αναπτύσσουν το γενικό θέμα εξηγώντας η καθεμιά κάποια συγκεκριμένη πλευρά του.
Λέξεις-κλειδιά παραγράφου
Χαρακτηριστικές λέξεις που δηλώνουν το ξεχωριστό θέμα κάθε παραγράφου. Ο αναγνώστης καταλαβαίνει για ποιο πράγμα γίνεται λόγος στην παράγραφο.
Σημασία φράσεων με τη λέξη "χρόνος"
Σε ανύποπτο χρόνο: Σε χρόνο που δεν περιμένουμε ότι θα συμβεί κάτι.
Εκτός τόπου και χρόνου: Όταν κάποιος δεν καταλαβαίνει πού βρίσκεται.
Το πλήρωμα του χρόνου: Η κατάλληλη στιγμή για να γίνει κάτι.
Συν τω χρόνω: Με τον καιρό, με την πάροδο του χρόνου.
Ο χρόνος είναι χρήμα: Ο χρόνος είναι χρήσιμος και μην τον σπαταλάς.
Προ αμνημονεύτων χρόνων: Πριν από πάρα πολλά χρόνια.
Χρόνια και ζαμάνια: Έχει περάσει πολύς καιρός.
Εν ευθέτω χρόνω: Σε κατάλληλη στιγμή.
Χρόνο με το χρόνο: Σιγά σιγά.
Χρόνου φείδου: Να χρησιμοποιείς το χρόνο σου με οικονομία, να τον αξιοποιείς σωστά.
Όσα φέρνει η ώρα δεν τα φέρνει ο χρόνος: Μια στιγμή μπορεί να είναι τόσο καθοριστική, όσο δεν μπορεί να είναι ένα μεγάλο χρονικό διάστημα.
Πάρ’ τονε στο γάμο σου να σου πει και του χρόνου: Όταν κάποιος λέει κάτι ανόητο ή εντελώς αντίθετο από αυτό που πρέπει.
Ο κλέφτης και ο ψεύτης τον πρώτο χρόνο χαίρονται: Κάτι κακό ή κάποιο ψέμα μπορεί να μείνει κρυφό για μικρό χρονικό διάστημα, αλλά σύντομα θα αποκαλυφθεί.
Και του χρόνου!: Να επαναληφθεί και τον άλλο χρόνο!
Χρόνια πολλά!: Να ζήσεις χρόνια πολλά!
Διαλυτικά
Τα διαλυτικά είναι ένα από τα ορθογραφικά σημάδια που τα βάζουμε όταν διαβάζουμε χωριστά τα δίψηφα φωνήεντα.
Δε χρειάζονται διαλυτικά:
-
Όταν έχουμε συνδυασμούς φωνηέντων που δεν αποτελούν δίψηφα φωνήεντα. Π.χ.: Μωυσής, διυλίζω, πρωί...
-
Όταν το προηγούμενο φωνήεν είναι δίψηφο. Π.χ.: παλαιικός, οδοποιία...
-
Όταν η χωριστή προφορά των φωνηέντων γίνεται από τον τόνο. Π.χ.: γάιδαρος, νεράιδα...
Μελλοντικοί χρόνοι
Μελλοντικοί ονομάζονται οι χρόνοι του ρήματος που φανερώνουν ότι κάτι θα συμβεί αργότερα στο μέλλον.
Οι μελλοντικοί χρόνοι είναι τρεις:
-
Ο Εξακολουθητικός Μέλλοντας που φανερώνει ότι κάτι θα γίνεται στο μέλλον συνέχεια ή με επαναλήψεις.
-
Ο Συνοπτικός Μέλλοντας που φανερώνει ότι κάτι θα γίνει και θα ολοκληρωθεί στο μέλλον σε μια στιγμή.
-
Ο Συντελεσμένος Μέλλοντας φανερώνει ότι κάτι θα έχει ολοκληρωθεί στο μέλλον πριν γίνει κάτι άλλο.
Υποθετικές προτάσεις
-
Υποθετικές λέγονται οι εξαρτημένες/δευτερεύουσες προτάσεις που φανερώνουν σε ποια περίπτωση είναι δυνατό να γίνει αληθινό αυτό που εκφράζει η ανεξάρτητη/κύρια πρόταση.
-
Η υποθετική πρόταση μαζί με την ανεξάρτητη, την οποία συμπληρώνει, λέγονται υποθετικός λόγος.
-
Στον υποθετικό λόγο η υποθετική πρόταση λέγεται υπόθεση, η οποία μπορεί να βρίσκεται πριν ή μετά την ανεξάρτητη πρόταση. Η ανεξάρτητη πρόταση λέγεται αλλιώς απόδοση.
-
Οι υποθετικές προτάσεις εισάγονται με τους υποθετικούς συνδέσμους αν, εάν, σαν, άμα.
Σε ένα υποθετικό λόγο έχουμε: α) Υπόθεση β) Απόδοση
π.χ.: Αν τελειώσεις νωρίς το διάβασμα, θα πάμε βόλτα
Οι υποθετικές προτάσεις χωρίζονται με κόμμα από τις ανεξάρτητες, από τις οποίες εξαρτώνται.
Χαμένοι πολιτισμοί Ατλαντίδα
Η Ατλαντίδα είναι μυθικό νισί που πρωτοαναφέρθηκε στους διαλόγους του Πλάτωνα «Τίμαιος» και «Κριτίας».
Στην περιγραφή του Πλάτωνα, η Ατλαντίδα, που βρίσκεται «πέρα από τις Ηράκλειες στήλες», ήταν μια ναυτική δύναμη που είχε κατακτήσει πολλά μέρη της δυτικής Ευρώπης και της Λυβικής, περίπου 9.000 χρόνια πριν τον Σόλωνα (δηλαδή κατά το 9560 π.Χ.). Μετά από μια αποτυχημένη προσπάθεια να εισβάλει στην Αθήνα, η Ατλαντίδα βυθίστηκε μυστηριωδώς στο πέλαγος «σε μια μόνο ημέρα και νύχτα ατυχίας».
Επειδή είναι μια ιστορία που ενσωματώνεται στους διαλόγους του Πλάτωνα, η Ατλαντίδα θεωρείται γενικά ως παραβολή που κατασκευάστηκε από τον Πλάτωνα για να εξηγήσει τις πολιτικές του θεωρίες. Αν και η ιστορία του Πλάτωνα φαίνεται σαφής στους περισσότερους μελετητές, μερικοί προτείνουν ότι η περιγραφή του είναι εμπνευσμένη από παλαιότερες παραδόσεις. Κάποιοι υποστηρίζουν πως ο Πλάτωνας βασίστηκε σε προηγούμενα γεγονότα, όπως την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης ή τον Τρωικό πόλεμο, ενώ άλλοι επιμένουν ότι έλαβε έμπνευση από πιο σύγχρονα γεγονότα όπως την καταστροφή της Ελίκης το 373 π.Χ. και την αποτυχημένη εισβολή της Σικελίας το 415-413 π.Χ.
Πηγή: Βικιπαίδεια